Wspólnicy spółki komandytowej przyjęty raz tekst umowy spółki mogą bez przeszkód modyfikować na dowolnym etapie jej funkcjonowania. Zmiana umowy spółki komandytowej uwzględniać przy tym powinna bezwzględnie obowiązujące przepisy kodeksu spółek handlowych, oraz nie może stać w sprzeczności z naturą stosunku prawnego, jakim jest stosunek spółki. W przypadku zmiany umowy spółki komandytowej istotnym zagadnieniem jest moment, w którym zmiana umowy odnosi zamierzony skutek, a więc moment, od którego zaczyna obowiązywać.

Zmiana umowy spółki komandytowej

Zgodnie z art. 106 Kodeksu spółek handlowych, umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Wobec powyższego także jej zmiana wymagać będzie zachowania formy aktu notarialnego, co z kolei wynika z treści art.. 77 §2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 2 k.s.h.

Zmiana umowy spółki komandytowej wymaga zgodnie z przepisami zgody wszystkich wspólników, co wynika z art. 9 k.s.h., chyba że wspólnicy w umowie zastrzegli inaczej, np. poprzez wskazanie, że zmiana umowy spółki wymaga określonej większości (np. zgody bezwzględnej większości wspólników, zgody 2/3 wspólników etc.)

Wspólnicy zmieniający umowę spółki powinni zwrócić szczególną uwagę na moment skuteczności dokonywanej zmiany, gdyż w związku ze zmianą może dojść do powstania określonych obowiązków względem organów administracji publicznej bądź względem innych uczestników obrotu gospodarczego.

Moment skuteczności zmiany umowy spółki komandytowej

W przypadku spółek kapitałowych ustawa wprost reguluje moment skuteczności zmiany umowy zarówno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej. Przepisy wskazują, że zmiana umowy spółki kapitałowej wymaga wpisu do rejestru (patrz art. 255 §1 k.s.h. i art. 430 §1 k.s.h.). W przypadku spółek osobowych, a więc także spółki komandytowej, ustawa na temat momentu skuteczności zmiany umowy spółki milczy z jednym małym wyjątkiem – sytuacji obniżenia sumy komandytowej. W takim bowiem przypadku zmiana zgodnie z art. 113 k.s.h. odnosi skutek z momentem wpisu, który ma wobec tego charakter konstytutywny.

Zmiana umowy w zakresie innym niż obniżenie sumy komandytowej nie podlega odrębnej szczegółowej regulacji, wobec czego przyjmuje się, że zmiana umowy spółki komandytowej jest skuteczna już z momentem jej dokonania. Nie stoi to natomiast na przeszkodzie aby wspólnicy określili w uchwale, że zmiana umowy odniesie skutek później, np. z nadejściem określonego dnia (np. począwszy od nowego roku obrotowego, bądź od określonej daty)

Wobec tego, o ile wspólnicy nie postanowią inaczej, już z momentem podpisania aktu notarialnego zmieniającego umowę spółki komandytowej, dochodzi do skutecznej zmiany umowy spółki. Wpis zmiany umowy do Rejestru Przedsiębiorców KRS pomimo, że jest wymagany na podstawie ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. 1997 nr 121 poz. 769 z późn. zm.), potwierdza jedynie fakt jej dokonania, a więc ma charakter deklaratoryjny.

Moment skuteczności zmiany umowy spółki komandytowej – praktyczne skutki wewnątrz spółki

Mając na względzie to, że zmiana umowy spółki komandytowej wywiera skutki, o ile wspólnicy nie postanowili inaczej, już z dniem podpisania aktu notarialnego zmieniającego umowę, należy pamiętać o określonych praktycznych następstwach jakie mogą się z tym wiązać.

Jedną z najistotniejszych powinności wspólników spółek komandytowych jest wywiązywanie się z ciążących na nich obowiązkach względem organów administracji publicznej – w szczególności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz urzędów skarbowych.

Wspólnik spółki komandytowej w zakresie swoich obowiązków podatkowych zobowiązany jest przede wszystkim do rozliczania się z urzędem skarbowym z zaliczek na poczet podatku dochodowego. O szczegółach tego obowiązku możesz przeczytać w tym wpisie. Praktyczną i istotną informacją dla wspólników, związaną ze skutecznością zmiany umowy spółki komandytowej będzie więc to, że zmieniając umowę spółki komandytowej w zakresie proporcji udziału w zyskach, wspólnik powinien zmianę proporcji udziału w zysku uwzględnić w kalkulacji wysokości zaliczki już od dnia dokonania zmiany, bez oczekiwania na wpis zmiany do rejestru przedsiębiorców. Wspólnicy mogą oczywiście przyjąć, że zmiana nastąpi z określonym dniem, wobec czego przyjąć należałoby, że kalkulacja zaliczek uwzględniać powinna proporcję w udziału w zysku począwszy od dnia skuteczności zmiany.

Kolejnym z ważnych obowiązków ciążących na wspólnikach jest wywiązywanie się z ciężarów związanych z obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym (więcej na ten temat możesz przeczytać w tym wpisie). To zagadnienie ma szczególny związek z przypadkiem zmiany umowy spółki, w następstwie przystąpienia do niej nowego komandytariusza. W takim przypadku nowy wspólnik objęty jest ubezpieczeniom społecznym już od dnia przystąpienia do spółki, a nie od dnia wpisania do rejestru przedsiębiorców. Takie stanowisko wyraził m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2012 r., sygn. II UK 18/12, w którym wskazał, że:

,,za trafny uznać należy pogląd, że komandytariusz staje się wspólnikiem już od chwili przystąpienia do spółki komandytowej, natomiast odpowiada za jej zobowiązania istniejące w chwili wpisania go do rejestru i od dnia wpisania. Wpis do rejestru nie kreuje zatem statusu przystępującego do spółki wspólnika, ale go potwierdza i ujawnia wobec osób trzecich’’

Moment skuteczności zmiany umowy spółki komandytowej – praktyczne skutki w obrocie

Zmiana umowy dotyczyć może także innych obszarów, które pozostaną bardziej istotne w sferze związanej z obrotem gospodarczym, w którym jako przedsiębiorca występuje spółka komandytowa.

Zmiany, które w szczególnym stopniu dotykać będą sfery obrotu gospodarczego związane będą w szczególności ze zmianą firmy (nazwy), zmianą wspólników uprawnionych do reprezentacji spółki oraz zmianą zasad reprezentacji spółki. Wszelkie informacje w tym zakresie istotne dla kontrahentów spółki widnieją bowiem w wyciągu z Rejestru Przedsiębiorców, który każdy kontrahent może pobrać ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości (link).

W przypadku zmiany umowy spółki, skutek prawny zmiany następuje natomiast już z momentem podpisania aktu, wobec czego powstaje rozbieżność pomiędzy stanem ujawnionym w Rejestrze Przedsiębiorców, a stanem rzeczywistym wynikającym z dokonanej zmiany. Rozbieżność ta może występować niestety niejednokrotnie przez kilka miesięcy, co wynika z tempa rozpoznawania wniosków przez sądy rejestrowe.

W takim przypadku, o ile wspólnicy nie postanowią inaczej, spółka mimo wszystko powinna więc m. in. posługiwać się nową nazwą (zarówno w obrocie jak i na wystawianych fakturach), pomimo, że zmiana w tym zakresie nie pozostaje jeszcze ujawniona w Rejestrze Przedsiębiorców. Może to w pewnych sytuacjach wywołać wątpliwości kontrahentów co do tożsamości podmiotu, który wystawił na ich rzecz fakturę, oraz podmiotu, z którym wiąże je umowa. Wobec tego warto np. rozważyć czy aby nie zastrzec skuteczności zmiany umowy w zakresie firmy (nazwy) od momentu wpisu do rejestru. Takie rozwiązanie pomimo, że odsunie skuteczność zmiany firmy, to jednak uchroni spółkę przez potencjalnymi dodatkowymi wyjaśnieniami związanymi z możliwymi wątpliwościami kontrahentów.

Problem praktyczny dotyczyć może także sytuacji, w których do reprezentacji spółki upoważniony zostanie nowy komplementariusz, który jeszcze nie będzie ujawniony w rejestrze, bądź zmienione zostaną zasady reprezentacji spółki (np. reprezentacja samodzielna każdego komplementariusza w miejsce dotychczasowej reprezentacji łącznej). W takim przypadku należałoby wykazać przed kontrahentem, w razie jego wątpliwości, podstawę prawną z jakiej wynika status wspólnika, bądź zmiana zasad reprezentacji (np. oświadczenie o przystąpieniu, zmianę umowy spółki wraz z złożonym wnioskiem do KRS opatrzonym prezentatą sądu).

Warto także pamiętać o konieczności zgłoszenia pewnych zmian w zakresie umowy spółki do odpowiednich organów państwowych oraz urzędów. Dotyczy to w szczególności sytuacji zmiany firmy (nazwy spółki), kiedy to warto o takim fakcie poinformować w razie potrzeby Sąd Wieczystoksięgowy, Urząd Patentowy etc.

Podsumowanie

Pomimo, że zmiana umowy wydaje się czynnością błahą i prostą, warto pamiętać o kilku najważniejszych kwestiach z nią związanych, których podsumowanie znajdziesz poniżej.